Onze oppas arriveert elke ochtend in zeer nette staat bij ons thuis. Brandschoon en helemaal in de plooi. Alsof ze naar een chic diner gaat, zegmaar. En niet alleen onze oppas krijgt dit voor elkaar. Ongeveer iedere Ivoriaan die ik op straat tegenkom, man of vrouw, arm of rijk: allemaal lopen ze er keurig netjes bij in een kleurrijk gewaad.
Ikzelf daarentegen, en ik denk dat ik voor velen van jullie spreek, kan er binnen de huiselijke sfeer soms echt als een zwerver bij lopen. En als ik ergens heen zou gaan om te babysitten of om het huis te soppen, dan zou ik mezelf echt niet zo opdoffen zoals de mensen dat hier doen. Terwijl ik wel de middelen heb. Wat is er aan de hand? En wat is het toch waardoor de Ivorianen het voor elkaar krijgen er zo tiptop bij te lopen?
Afrikaanse stof
Het antwoord is: pagne (spreek uit: panje). Alle Ivorianen hebben wel een paar pagne-kledingstukken in de kast hangen dan wel op de plank liggen. Maar wat is het precies? Even een korte achtergrond. Pagne is een bepaald soort stof die typerend is en tegenwoordig symbool staat voor Afrikaanse elegantie. Oorspronkelijk werd de stof door Nederlandse kooplieden in Indonesië ‘gevonden’. Uiteindelijk werd het door de Afrikaanse elite overgenomen.
Er bestaan vele soorten pagne, maar in West-Afrika – en dan vooral Ivoorkust en Ghana – zien we vooral de pagne-wax.
Deze pagne-wax, de naam zegt het al, wordt gemaakt met waterafstotende wax. Ghanezen die in Indonesië voor Nederlanders en Britten werkten namen de eerste exemplaren van deze stof mee naar het Afrikaanse continent. De pagne-wax doeken werden zo populair dat het tot een ware business leidde waarvan de originelen in Nederland werden geproduceerd. En nog steeds. Prominente merken als Vlisco en Julius Holland, hoe Afrikaans ogend ook, worden in Nederland gemaakt.
In Ivoorkust zie je veel gedrukte versies, faux-wax, met de meest uiteenlopende motieven. Deze motieven zijn veelal ontworpen door Ivoriaanse, Malinese of Burkinabe kunstenaars met als doel een een zekere boodschap uit te dragen.
Pagne bij het vrouwtje op straat
Oké, allemaal leuk en aardig, maar waar koop je je pagne als je in Ivoorkust bent? Het antwoord is simpel: als je in Ivoorkust bent, zie je óveral pagne. Kijk je naar links: pagne. Rechts: pagne. Hoekje om: pagne. De verkooppunten variëren namelijk vanaf ‘het vrouwtje’ op straat, tot de (pagne)markt, boetiekjes en zelfs de supermarkt. Daarnaast hebben de grote merken ook hun eigen winkels, waar de stoffen met een sterk staaltje marketing zeer slim in de markt worden gezet. Grappig is ook dat er met het kopen van stukken pagne niet wordt gemeten in de ons aller bekende ‘meter’, nee nee. Wil je één, twee of drie pagne? Dat zijn de uitgangspunten. Waarbij één pagne neerkomt op zo’n anderhalve meter – als ik het goed heb onthouden. En drie is het maximum.
Het creatieve gedeelte
Maar goed, je hebt je lappie pagne op de kop getikt: en nu? Dan is het zaak om je kleding te laten vermaken. Dit kan doordat je a: zelf met een ontwerp op de proppen komt, b: een ontwerper in de arm neemt of c: je lot in handen en naaimachine legt van de kledingmaker ofwel couturier. Ik heb alle varianten wel een keer uitgeprobeerd. Ben trouwens nog steeds supertrots op de matchy pakjes die ik naar eigen ontwerp heb laten produceren als vaderdagcadeautje van Dirk voor Steef. Ik ben er wel een keer of zeven voor terug moeten gaan naar de kledingmaker, omdat het steeds nét niet goed was maar hey: de designstukken werden zeer goed ontvangen door het thuisfront. En nog steeds veel gedragen door Steef. Dirk is er inmiddels lichtelijk uitgegroeid.
Of ik zelf ook wel eens in pagne rondloop? Niet echt vaak. Ik heb een stapeltje kleren laten maken, ja. En die kunnen mooi van pas komen op casual vrijdag, wat in het Ivoriaanse zakenleven inhoudt dat je je pagne’tje aantrekt. Maar verder blijven ze helaas toch op de plank liggen. Ik vind zelf namelijk dat kledingstukken gemaakt van pagne veel mooier staan bij Afrikanen dan bij een bleekscheterige Nederlander zoals ik. Met wat meer curves en de juiste uitstraling staat de pagne nu eenmaal veel mooier bij donkere mensen. Maar goed, dat is mijn mening, hè.
Internationale Vrouwendag
Dan is er ook nog zoiets als Internationale vrouwendag. Op acht maart wordt deze mooie dag wereldwijd gevierd. En in Ivoorkust gaat dat gepaard met een speciaal voor dat jaar ontworpen pagne. Hoe leuk is dat? De afgelopen jaren kreeg ik rond die dag steeds een nieuwe jurk van Stefans collega, maar ik had nog niet helemaal in de gaten dat dit met de Vrouwendag te maken had. Totdat afgelopen maart het kwartje viel en ik doorkreeg dat dit dus de speciale Internationale Vrouwendagprint was voor dit jaar. Geniaal. Je snapt: ik heb een dag lang rondgeparadeerd in mijn (zij het wat te grote) jurk. En ik ga nu alvast op zoek naar een mooi exemplaar voor het komende jaar.
Shinen in de gbaka
Maar los van de International Vrouwendag en casual Friday Pagnedayay laat ik het dragen van deze mooie kledij over aan anderen. Sta ik elke dag weer versteld van hoe mooi onze oppas het huis betreedt. Dat ze zich, zodra ze binnen in, omkleedt in haar ‘werk-pagnejurk’ zodat ze wat soepeler achter Dirkie aan kan rennen, verklaart trouwens een hoop. Zo kan ze aan het einde van de dag weer met een schoon pak shinen in de gbaka.
Ook zo blij met deze verheldering in de wereld van de pagne? Ik hoop dat je het weer leuk vond om dit te lezen. Zo ja, klik dan op onderstaand hartje. Trouwens, kleine sidenote: ik ben nu ook in te schakelen als tekstschrijver! Klik hier om daar meer over te lezen en om contact op te nemen. Toedels!
No Comments