Door Marianne van der Kooy
Op klaarlichte dag begint er opeens een knagend gevoel in je hoofd te sluimeren. Zo’n irritant zeurende pijn die je niet zomaar wegkrijgt met een simpel paracetamolletje. Gedurende de avond begint het pijntje steeds meer aan te zwengelen en gaat het over in kloppen. Je besluit om lekker vroeg je bed in te duiken en hoopt op een spoedig herstel tijdens de nacht. Maar je hebt je bed nog niet aangeraakt, of je krijgt het opeens ijskoud. De rillingen lopen over je rug en je voeten lijken eraf te vriezen. Brr. Gauw pak je je sokken en nestel je jezelf onder twee dikke dekbedden. Die daar normaal gesproken alleen maar liggen zodat je de airco op achttien graden kunt zetten om jezelf lekker in te nestelen zoals je in Nederland gewend bent. Voor de temperatuur hoef je het namelijk niet te doen, in je expatland is het 24/7 minstens dertig graden Celsius. Je valt koortsachtig in slaap en ’s nachts zweet je de tent uit, afgewisseld met vlagen van erbarmelijke kou. Om over de volgende ochtend nog maar te zwijgen: je hebt nog amper besef van waar je je bevindt en hoe je heet. Tijd om de dokter in te schakelen! Maar hoe werkt dat eigenlijk in Ivoorkust? Is de medische zorg überhaupt een beetje oké geregeld?
Gelukkig voor jullie kan ik hier naar hartelust over meepraten. In Nederland heb ik gedurende mijn hele leven misschien drie keer bij de huisarts gezeten, waarvan één keer om een zwangerschapstest te doen. Ik had qua gezondheid eigenlijk nooit ergens écht last van. Maar dat is sinds ik in de tropen woon wel anders. Er gebeuren hier om de haverklap de gekste dingen, zowel met mij als bij Stefan. En bij kleine Dirkie trouwens ook. Een greep uit ons assortiment die zich binnen de tijdsspanne van anderhalf jaar heeft opgebouwd: drie oorontstekingen, twee keer een bacteriële darminfectie, twee keer malaria, drie keer keelontsteking, een geïnfecteerde elleboog, chronisch geïrriteerde ogen, chronische verkoudheid, opgezwollen benen en voeten, een paar virussen, vele malen koorts, bronchitis en een geïnfecteerde hamstring. En waarschijnlijk vergeet ik nu nog de helft, maar je snapt het principe.
Nu hebben wij, als de wat relatief rijkere inwoners van Ivoorkust, de middelen om aan te kloppen bij ziekenhuizen waarvan de kwaliteitsstandaard best prima is. Toevallig wonen we (letterlijk) naast een dokterspost slash ziekenhuis, en daar heb ik tot nu toe dan ook veelvuldig gebruik van gemaakt. Bij elk potentieel malariasignaal zit ik binnen no time bij de huisarts om te checken wat er loos is. Malaria is -even afkloppen- tot nu toe nog niet vaak het geval geweest, maar je kunt het beter twintig keer voor nop laten controleren, dan dat je het één keer mist. Je wilt malaria namelijk echt niet te laat constateren, want dan ben je mooi de sjaak. De lol begint pas goed wanneer je het ziekenhuisachtige gebouwtje inloopt. Mensen in Ivoorkust blijken groot fan te zijn van zowel de dokter als de farmaceutische industrie, dus het is altijd één groot kippenhok in de wachtkamer. De werkwijze is als volgt: je loopt de massamenigte in, baant je een weg richting de receptie en zoekt tussen de acht medewerkers die daar zitten of liggen naar degene die zijn of haar hoofd op wil tillen vanaf haar (tot nu toe heb ik er alleen vrouwen gezien) tafelblad. Er wordt namelijk aardig wat af getukt onder werktijd.
Na de ‘wat moet je?!’-knik van Madame geef je schoorvoetend toe dat je een medisch mankementje onder de leden hebt. Door het gedrag van de medewerkers voel je je namelijk bijna bezwaard dat je ze komt lastigvallen met jouw problemen. Nadat het hoge woord eruit is, vliegt er allerlei papierwerk in het rond (in slowmotion, dat dan weer wel) en uiteindelijk verschijnt er een formulier onder je neus. Het blijkt de wachtlijst te zijn voor dokter Hoballah of Benoît (want: de dokters komen allemaal uit óf Libanon óf Frankrijk). Of je even je naam, geboortedatum, telefoonnummer en verzekeringsnummer op wilt schrijven. Vervolgens volgt er een hoop consternatie in de zaal omdat je moet uitleggen dat je geen lokale verzekering hebt en je rekening gewoon cash betaalt. Dit is geen gebruikelijke werkwijze en veroorzaakt dus paniek bij het waarnemend personeel. Maar goed, je komt er uiteindelijk ongeschonden doorheen en neemt ijlend en met veertig graden koorts plaats in de wachtkamer, tussen zo’n zevenenveertig andere gegadigden. In eerste instantie kun je je nog een beetje vermaken met je telefoon, daarna kijk je een wat rond naar wat voor volk er allemaal in de zaal zit, en uiteindelijk doe je zelfs een tukje. Totdat je op grove wijze uit je remslaap wordt gehaald, doordat er iemand vijf keer: ‘MADAME VAN, MADAME VAN!’ in je oor roept. Oh, dat ben ik waarschijnlijk – ze bedoelen VAN der Kooy, denk je in een split second. Je volgt al wankelend de boze zuster naar het kamertje van de dokter in kwestie, en eenmaal daar tref je een zuchtende man aan die overduidelijk naar huis wil. Wederom voel je je teveel gevraagd en hoop je dat je de kwaal niet hebt ingebeeld. Je steekt van wal tegen de dok. Gelukkig zijn de dokters waar wij terecht kunnen meestal op een westerse manier opgeleid, en achterhalen ze de oorzaak van het probleem binnen een paar minuten. (In sommige gevallen moet er ‘even’ bloed worden geprikt in het laboratorium aan de andere kant van de gang, wat betekent dat je al het bovenstaande nog even moet herhalen.)
Wanneer de oorzaak is vastgesteld, pakt de dokter zijn receptenboekje (dit gebeurt ook als de uitkomst is dat je niets ernstigs blijkt te hebben, zoals een ‘gewone’ koorts) en schrijft hem helemaal vol met namen van medicijnen die je moet gaan kopen. Je kunt geen touw vastknopen aan wat er staat, maar besluit ter plekke dat deze man hier nu eenmaal de expert is, en jouw lot daarom in zijn handen ligt. Je verlaat de dokterskamer, worstelt je opnieuw door de mensenmenigte richting receptie waar je een flink bedrag moet aftikken voor je consult. Aangezien men achter de balie nog steeds in diepe slaap is en vervolgens geen wisselgeld en bonnetjesboekje binnen handbereik heeft, sta je nog een halfuurtje te tollen op je benen aan de balie, voordat je op pad kunt om medicijnen te shoppen. Op een gegeven moment dient het moment zich dan toch aan dat je de dokterspost verlaat en je begeeft je richting apotheek. Dit is over het algemeen een makkelijk klusje: aangezien inwoners van Ivoorkust zóveel van medicijnen houden, vind je die op elke hoek van de straat. Maar door de pillenliefhebberij heb je ook bij de apotheek weer te maken met lange wachttijden. Als je op een gegeven moment de apotheker de ‘kom hier’-beweging met zijn of haar hoofd ziet maken, weet je dat je eindelijk aan de beurt bent en je overhandigt je bestellijst. Binnen vijf minuten sta je weer buiten met een zak vol pillen: jij kunt er voorlopig tegenaan! Eenmaal thuis kruip je weer onder die twee dikke winterdekbedden, voldaan van je pillenmaaltijd, en slaap je je griepje er heerlijk uit. Twee dagen later ben je weer helemaal het ventje.
Maar ja, waren al die pillen en medicinale drankjes daar nu echt voor nodig? We zullen er nooit achterkomen. Het belangrijkste is dat we weer op de been zijn en dat de aanpak ergens heeft gewerkt. Voor ons expats dus een prima oplossing, ook al is het wat omslachtiger dan we gewend zijn. Voor de locals ligt het soms een beetje anders. Degenen met minder geld gaan naar nóg schralere dokterpostjes, moeten nóg langer wachten temidden van de stank en mensenmassa’s, en krijgen wellicht nóg meer medicijnen mee. Ik zag namelijk laatst onze oppas een handvol pillen naar binnen werken die niet te zuinig was. Reden: ze had twee keer geniest. Dubieuze zaken, vinden wij als nuchtere Nederlanders. Maar dit is hoe het hier werkt, en als het nodig is, dan is het nodig. Dus de volgende keer dat ik rillend van de kou onder een deken lig terwijl het buiten veertig graden is, ga ik gewoon weer als een sardientje in die wachtkamer zitten hoor!
Hopelijk vonden jullie dit weer een mooi stukje over het expatleven in Ivoorkust. Klik in dat geval op onderstaand hartje. Alvast bedankt!
P.S.: Meer weten over de medische zorg in Ivoorkust? Blijf mij dan volgen, binnenkort doe ik namelijk een boekje open over wat er allemaal gebeurde tijdens mijn bevalling in een Abidjans ziekenhuis. À plus!
Foto: Unsplash.com
No Comments